متفکران جهان با ظهور مدعیان دروغین مهدویت به پویایی این آموزه پی

سید رضی گیلانی با اشاره به دیدگاه برخی متفکران جهان پیرامون مهدویت، ظهور مدعیان دروغین مهدویت را عامل توجه اروپاییان به اهمیت این بحث و کنکاش پیرامون آن دانست.

دکتر سید رضی گیلانی، استاد حوزه و دانشگاه در برنامه به سوی ظهور با عنوان "مهدویت از دیدگاه متفکران جهان" گفت: بسیاری از اندیشمندان غربی با هدف تسلط بر شرقی ها به دنبال شناخت تمدن شرق بودندو بسیاری از اندیشمندان غربی با احساس خود بزرگ بینی به تحلیل تفکر شرقی می پرداختند.

وی افزود: در قرن حاضر نیز بسیاری از مستشرقان دغدغه کشف حقیقت را داشتند و به دور از اغراض سیاسی به دنبال گمشده ای بودند و با این هدف در فرهنگ شرقی مطالعه و گاه به سمت آن تمایل پیدا کردند. این دسته از مستشرقین در دوره چهارم شرق شناسی آثاری از خود در عرصه اسلام شناسی به جای گذاشتند وآثاری جاویدان خلق کردند.

وی با اشاره به دلایل توجه غرب به مسئله مهدویت اظهار داشت: ادعاهای دروغین برخی مدعیان دروغین چون "محمد احمد سودانی" در اواخر قرن 19 عده ای از مستشرقین را متوجه مبحث مهدویت کرد و این جریانات موجب شد که این آموزه اسلامی در دانشگاه های اروپایی مورد توجه قرار گیرد.

سید رضی گیلانی با شاره به اقدامات غربی ها برای شناخت مهدویت بیان کرد: در اواخر قرن 19 در دانشگاه سوربن افرادی درباره مهدویت کتاب نوشتند و در سال های اخیر نیز بوش افرادی را برای تحقیق درباره منجی مسلمانان به کار گرفت که اینها همه نشاندهنده توجه غربی ها به این آموزه است. در حقیقت مهدویت از عناصری در اسلام بوده است که همواره احساس می شده که جنبش ها و خیزش های سیاسی مسلمانان در طول تاریخ پیرامون این مبحث شکل می گیرد.

وی دوران شرق شناسی را به چهار دوران قبل از جنگ های صلیبی، از جنگ صلیبی تا قرن 19، از قرن 19 تا جنگ جهانی دوم و بعد از جنگ جهانی دوم تقسیم و تصریح کرد: شرق شناسی در دوره سوم و اواخر قرن 19 تحت سیطره اغراض سیاسی بود اما در دوره چهارم یعنی دوره معرفت شناسی بسیاری از اندیشمندان به جز اغراض سیاسی گمشده ای درونی دارند. مثلا هانری کربن جزو مستشرقینی است که مقالات کم نظیری پیرامون مهدویت دارد و در آنها به مباحثی چون فرزندان امام عصر (عج)، جزیره خضرا و تاثیر مهدویت در تاریخ تفکر شیعه و عرفان دارد.

وی به بیان تفاوت فتوریسم و تفکر مهدوی پرداخت و اذعان داشت: ریشه فتوریسم یا آینده نگری در فلسفه است مثلا در تاریخ فلسفه، افلاطون کتابی با عنوان جمهوریت دارد که در آن یک آرمان شهر ترسیم می کند و تشریح می کند که یک مدل آرمانی چه ویژگی هایی دارد و بعدها فارابی نیز در فرهنگ ما چنین رویکردی داشته است.

این استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: مهدویت یک نوع از فتوریسم نیست. جامعه مهدوی ایده آلی است که سرانجام محقق می شود و نگاهی مثبت اندیشانه به آینده ای است که قطعی الوقوع است و فقط یک میل روانشناختی نیست.

وی با اشاره به صحبت های هانری کربن پس از تحقیق درباره اسلام و مهدویت گفت: هانری کربن گفت: پس از اینکه فرقه های شیعه را بررسی کردم به مفهومی به نام امامت برخوردم. امام کسی است که بعد از شریعت نبوی مفسر لایه های باطنی دین است. هانری کربن متوجه شد که شیعه یکی از مذاهب پویا است چون معتقد به منجی است که در زندگی مردم حضور دارد.

سید رضی گیلانی درباره مستشرقینی که درباره مهدویت تحقیق کرده اند، اظهار داشت: رشته تخصصی بسیاری از این دسته از محققین دین شناسی است و کسانی در غرب درباره مهدویت سخن گفته اند که کارشناس این حوزه اند و نگاهی آکادمیک و علمی در اینباره دارند و هر کدام از محققین بنابر اقتضای خود از این مبحث تاثیر پذیرفته اند.